دوره های آموزش تعمیر موتور ماشین تدریس شده توسط صمد فلاح همگی دوره هایی فوق حرفه ای و عملی هستند که با بیانی راحت برای فهم همگی ارائه شده است.
این دوره آموزش تعمیر موتور خودرو به صورت ویدیویی و در قالب فلش به سراسر کشور ارسال خواهد شد.
این آموزش های تعمیر موتور ماشین های هیوندا و کیا را در سیلندر های مختلف شامل می شود.
سر فصل های دوره آموزش تعمیر موتور ماشین
. مقدمات و آشنایی با موتور خودرو
آشنایی با اصول اولیه موتورهای احتراق داخلی (بنزینی و دیزلی)
معرفی اجزای اصلی موتور:
سیلندر، پیستون، میللنگ
سرسیلندر، سوپاپها، شمعها
سیستم روغنکاری
سیستم خنککننده
شناخت انواع موتورها (DOHC، SOHC، V-type، Inline و غیره)
اصول کارکرد موتورهای 4 زمانه و 2 زمانه
2. ابزارها و تجهیزات مورد نیاز
معرفی ابزارهای تخصصی تعمیر موتور
نحوه استفاده از ابزارهای اندازهگیری مانند کولیس و میکرومتر
تجهیزات عیبیابی مانند اسکنرهای OBD-II
مواد مصرفی: روغنها، ضدیخ، واشرها، انواع چسبهای صنعتی
3. باز و بسته کردن موتور
نکات ایمنی قبل از شروع کار
مراحل صحیح باز کردن قطعات موتور:
جدا کردن سرسیلندر
جدا کردن میللنگ و پیستونها
بررسی سلامت قطعات حین باز کردن
تمیزکاری و آمادهسازی قطعات برای مونتاژ
4. تعمیر و عیبیابی قطعات داخلی موتور
بررسی و تعمیر سرسیلندر:
تراشکاری سرسیلندر
بررسی سوپاپها و تعویض گاید سوپاپ
بررسی و تعویض رینگهای پیستون
تست سلامت میللنگ و یاتاقانها
تعویض یا تعمیر بلوک سیلندر:
تست ترکخوردگی بلوک
هونینگ یا تراش سیلندرها
عیبیابی و تعمیر پمپ روغن و سیستم روغنکاری
5. سیستم خنککننده موتور
معرفی اجزای سیستم خنککننده (رادیاتور، ترموستات، واترپمپ)
تست و تعویض قطعات سیستم خنککننده
نحوه هواگیری سیستم خنککننده
عیبیابی مشکلات رایج مانند داغ کردن موتور
6. سیستم سوخترسانی و احتراق
آشنایی با سیستمهای سوخترسانی (انژکتوری و کاربراتوری)
نحوه تست انژکتورها و تنظیم آنها
بررسی سیستم جرقهزنی:
تست شمعها و کویلها
تنظیم تایمینگ احتراق
تمیز کردن و تعویض قطعات سیستم سوخترسانی
7. مونتاژ موتور
مراحل صحیح مونتاژ موتور:
نصب پیستونها و میللنگ
بستن سرسیلندر و تنظیم سوپاپها
گشتاور مناسب برای بستن پیچها
استفاده از مواد آببندی (واشرها و چسبهای مخصوص)
تست نهایی موتور قبل از نصب روی خودرو
8. تست و تنظیم نهایی موتور
نحوه استارت موتور پس از مونتاژ
تنظیمات نهایی موتور:
تایمینگ تسمه یا زنجیر تایم
تنظیم سوپاپها
بررسی صدای موتور و رفع لرزشهای احتمالی
تست عملکرد موتور در شرایط مختلف
9. عیبیابی رایج در موتور خودرو
مشکلات شایع و راهحلها:
دود کردن موتور
کاهش توان و شتاب
روغنریزی
گرم کردن بیش از حد موتور
استفاده از ابزارهای تشخیصی (OBD-II) برای عیبیابی پیشرفته
10. نگهداری و سرویس موتور
اصول نگهداری و افزایش طول عمر موتور
زمانبندی مناسب برای تعویض روغن، فیلتر هوا و روغن
چک کردن تسمهها و شیلنگهای موتور
آموزش سرویسهای دورهای موتور
11. تکنولوژیهای جدید در موتور خودرو
موتورهای هیبریدی و الکتریکی
سیستمهای تزریق مستقیم سوخت (GDI)
موتورهای توربوشارژ و سوپرشارژ
سیستمهای مدیریت موتور (ECU)
موتور ماشین چیست ؟
موتور ماشین دستگاهی است که انرژی از منابع مختلف را به انرژی حرکتی تبدیل میکند تا ماشین را به حرکت درآورد. این انرژی معمولاً از سوخت سوخت، برق یا حتی هیدروژن استخراج میشود. موتورهای ماشین معمولاً به دو نوع تقسیم میشوند: موتورهای داخل سوز (مانند موتورهای بنزینی و دیزلی) که سوخت را درون یک فضای محدود آتش میزنند و انرژی حرارتی را تولید میکنند که سپس به انرژی حرکتی تبدیل میشود، و موتورهای الکتریکی که با استفاده از باتریها یا سیستمهای تولید برق داخلی، انرژی الکتریکی را به حرکت تبدیل میکنند.
موتور ماشین چگونه کار میکند ؟
موتور ماشین چگونه کار میکند؟ این سؤال به عملکرد چرخهای موتور درونسوز بازمیگردد که شامل چهار مرحله اصلی است:
مکش: در این مرحله، ترکیب هوا و سوخت به داخل سیلندر موتور ماشین کشیده میشود.
تراکم: پیستون، مخلوط سوخت و هوا را فشرده میکند تا آماده انفجار شود.
احتراق: با جرقه شمع، مخلوط فشرده شده منفجر میشود و انرژی لازم برای حرکت پیستون تولید میشود.
تخلیه: گازهای حاصل از احتراق از طریق سوپاپها خارج میشوند.
موتور ماشین چگونه کار میکند؟ به این چرخه وابسته است که انرژی شیمیایی سوخت را به انرژی مکانیکی تبدیل کرده و خودرو را به حرکت درمیآورد. این چرخه اساس کار تمامی خودروهای بنزینی و دیزلی است.
اجزای موتور خودرو: آشنایی با بخشهای اصلی موتور خودرو
موتور خودرو یکی از اجزای اصلی و پیچیدهترین بخشهای هر خودرویی است. این سیستم مکانیسمی پیچیده است که انرژی شیمیایی سوخت را به انرژی مکانیکی تبدیل میکند. در این مقاله، به بررسی اجزای مختلف موتور خودرو و نقش هرکدام در عملکرد بهینه آن میپردازیم.
1. بلوک سیلندر (Cylinder Block)
بلوک سیلندر، ساختار اصلی موتور خودرو است که محل قرارگیری سیلندرها، پیستونها و سایر اجزای حیاتی موتور است. این قطعه فشارهای زیادی را در حین عملکرد موتور تحمل میکند.
2. سیلندر (Cylinder)
سیلندرها بخشهایی هستند که پیستونها در داخل آنها حرکت میکنند. تعداد سیلندرها به نوع موتور و قدرت آن بستگی دارد. موتورهای ۴ سیلندر، ۶ سیلندر و ۸ سیلندر از رایجترین انواع موتورهای خودرو هستند.
3. پیستون (Piston)
پیستون در داخل سیلندر حرکت کرده و انرژی ناشی از احتراق سوخت را به حرکت چرخشی تبدیل میکند. پیستونها در کارکرد صحیح موتور نقش مهمی دارند.
4. میل لنگ (Crankshaft)
میل لنگ حرکت چرخشی را از پیستونها دریافت کرده و آن را به چرخهای خودرو منتقل میکند. این قطعه یکی از بخشهای اصلی در انتقال نیروی موتور است.
5. سوپاپها (Valves)
سوپاپها وظیفه کنترل ورود و خروج گازها از سیلندر را بر عهده دارند. این قطعات به دقت زمانبندی شده تا احتراق به طور صحیح انجام شود.
6. پمپ آب (Water Pump)
پمپ آب، وظیفه خنکسازی موتور را بر عهده دارد. این قطعه مایع خنککننده را در داخل موتور به گردش در میآورد تا دمای موتور در حد مناسب باقی بماند.
7. فیلتر هوا (Air Filter)
فیلتر هوا هوای ورودی به موتور را از ذرات آلاینده و گرد و غبار پاک میکند. این قطعه برای جلوگیری از آسیب به موتور ضروری است.
8. فیلتر روغن (Oil Filter)
فیلتر روغن موتور، روغن را از آلایندهها و ذرات خارجی تصفیه کرده و از سایش قطعات موتور جلوگیری میکند.
9. سیستم جرقه زنی (Ignition System)
سیستم جرقه زنی، شامل شمعها است که وظیفه ایجاد جرقه برای احتراق سوخت در داخل سیلندر را دارند. این سیستم نقش کلیدی در عملکرد موتور دارد.
10. سیستم اگزوز (Exhaust System)
سیستم اگزوز گازهای حاصل از احتراق را از موتور خارج کرده و به محیط اطراف منتقل میکند. این سیستم به حفظ کارایی موتور و کاهش آلایندهها کمک میکند.
انواع موتور ماشین
موتورهای خودرو بر اساس انواع مختلف طراحی میشوند که هرکدام ویژگیها و عملکرد خاص خود را دارند. در اینجا انواع مختلف موتور ماشین را معرفی میکنم:
1. موتور بنزینی (Gasoline Engine)
موتور بنزینی یکی از رایجترین انواع موتورهای خودرو است که از سوخت بنزین برای احتراق استفاده میکند. این موتورها در انواع خودروهای سواری و برخی از خودروهای تجاری و ورزشی استفاده میشوند. ویژگیهای آن عبارتند از:
طراحی ساده و اقتصادی
عملکرد نرم و صدای کم
مصرف سوخت بیشتر نسبت به موتورهای دیزلی
2. موتور دیزلی (Diesel Engine)
موتور دیزلی از سوخت دیزل برای احتراق استفاده میکند. این موتورها معمولاً برای خودروهای سنگینتر و کامیونها به کار میروند. ویژگیها:
مصرف سوخت کمتر نسبت به موتورهای بنزینی
گشتاور بالا و قدرت بیشتر در مقایسه با موتورهای بنزینی
صدای بلندتر و لرزش بیشتر
3. موتور هیبریدی (Hybrid Engine)
موتور هیبریدی ترکیبی از موتور بنزینی و موتور الکتریکی است که به کاهش مصرف سوخت و آلودگی کمک میکند. این موتورها از دو سیستم مستقل برای حرکت استفاده میکنند:
موتور بنزینی برای حرکت در سرعتهای بالا
موتور الکتریکی برای حرکت در سرعتهای پایین و کاهش مصرف سوخت
ترکیب این دو موتور میتواند راندمان سوخت را بهبود بخشد و آلایندگی را کاهش دهد.
4. موتور الکتریکی (Electric Engine)
موتور الکتریکی تنها از نیروی برق برای حرکت استفاده میکند. این موتورها در خودروهای برقی (EV) استفاده میشوند و فاقد احتراق داخلی هستند. ویژگیها:
هیچ نوع آلودگی یا گاز خروجی تولید نمیکنند
صدای بسیار کم و عملکرد روان
نیاز به شارژ مجدد و ظرفیت محدود باتریها
5. موتور Wankel (Rotary Engine)
موتور Wankel یا موتور چرخشی، به جای استفاده از پیستونهای سنتی، از یک روتور برای ایجاد حرکت استفاده میکند. این نوع موتور ویژگیهای خاصی دارد:
طراحی فشرده و ساده
گشتاور بالا در دور موتورهای بالا
به دلیل ساختار پیچیدهتر، نسبت به موتورهای پیستونی از کارایی کمتری برخوردار است.
6. موتور توربوشارژ (Turbocharged Engine)
موتور توربوشارژ، یک موتور بنزینی یا دیزلی است که با استفاده از یک توربو، هوای بیشتری به داخل سیلندرها تزریق میکند. این کار باعث افزایش قدرت موتور بدون افزایش حجم آن میشود. ویژگیها:
افزایش قدرت بدون افزایش حجم موتور
بهبود کارایی سوخت
افزایش فشار در داخل سیلندرها
7. موتور V شکل (V Engine)
موتور V شکل، نوعی از موتور است که سیلندرها به شکل V قرار دارند. این موتورها معمولا برای موتورهای بزرگ و قدرتمند طراحی میشوند. ویژگیها:
قدرت و گشتاور بالاتر در مقایسه با موتورهای خطی
مناسب برای خودروهای اسپرت و پرقدرت
طراحی فشرده که باعث کاهش ابعاد موتور میشود
8. موتور خطی (Inline Engine)
در موتورهای خطی، سیلندرها به صورت ردیفی و در یک خط مستقیم قرار دارند. این نوع موتور از محبوبترین انواع موتورهای بنزینی و دیزلی است و در خودروهای اقتصادی و معمولی استفاده میشود. ویژگیها:
طراحی ساده و مقرون به صرفه
قابل استفاده در انواع مختلف خودروها
مصرف سوخت مناسب
9. موتور V6 و V8
این موتورهای V شکل دارای 6 یا 8 سیلندر هستند که به ترتیب قدرت و عملکرد بالاتری نسبت به موتورهای 4 سیلندر دارند. این موتورها معمولا در خودروهای اسپرت، لوکس، یا SUV ها به کار میروند.
10. موتور صفر آلایندگی (Zero Emission Engine)
این نوع موتورها معمولاً موتورهای برقی هستند که هیچ آلایندگی تولید نمیکنند و در خودروهای کاملاً برقی (EV) استفاده میشوند. این موتورها در تلاش برای کاهش آلایندگی و حفظ محیط زیست کاربرد دارند.
انواع موتور خودرو موجود در ایران
در اینجا به معرفی انواع موتورهای خودرو در ایران و خودروهای مربوط به آنها میپردازم:
1. موتور بنزینی
موتورهای بنزینی در اکثر خودروهای سواری ایرانی استفاده میشوند. خودروهایی که از این نوع موتور بهره میبرند شامل:
پژو ۲۰۶ (موتور ۱.۶ لیتری)
پژو ۴۰۵ (موتور ۱.۸ لیتری)
سمند (موتور ۱.۶ و ۱.۸ لیتری)
رانا (موتور ۱.۶ لیتری)
پژو ۳۰۱ (موتور ۱.۶ لیتری)
کیا سراتو (موتور ۲ لیتری)
2. موتور دیزلی
موتورهای دیزلی برای خودروهای سنگینتر و تجاری استفاده میشوند. برخی از خودروهای دیزلی در ایران عبارتند از:
کامیونهای بنز (موتورهای دیزلی با ظرفیتهای مختلف)
کامیونهای ولوو (موتورهای دیزلی)
اتوبوسهای شهری بنز (موتور دیزلی)
اتوبوسهای اسکانیا (موتور دیزلی)
3. موتور گازسوز (CNG)
این موتورها به دلیل ارزان بودن سوخت CNG (گاز طبیعی فشرده) در ایران بسیار استفاده میشوند. خودروهای گازسوز موجود در بازار ایران عبارتند از:
پژو ۴۰۵ CNG
سمند CNG
پراید CNG
تیبا CNG
دنا CNG
پژو ۲۰۶ CNG
کیا پیکانتو CNG (مدلهایی با موتور گازسوز)
4. موتور هیبریدی
موتورهای هیبریدی ترکیبی از موتور بنزینی و الکتریکی هستند. برخی از خودروهایی که در ایران از موتورهای هیبریدی بهره میبرند عبارتند از:
پژو 3008 (موتور هیبریدی)
مزدا ۳ هیبریدی
تویوتا پریوس (وارداتی)
هوندا CR-V هیبریدی (وارداتی)
5. موتور الکتریکی (EV)
این موتورها به طور کامل از انرژی برق برای حرکت خودرو استفاده میکنند. برخی از خودروهای الکتریکی که به صورت وارداتی در ایران موجود هستند عبارتند از:
رنو Zoe (برقی)
تسلا مدل ۳ (برقی)
بی ام و i3 (برقی)
سایپا ساینا برقی (در دست تولید)
6. موتور توربوشارژ
موتورهای توربوشارژ در برخی خودروهای وارداتی و نیز خودروهای تولید داخل به کار میروند. این موتورها معمولاً برای افزایش قدرت موتور بدون افزایش حجم آن طراحی میشوند. خودروهای با موتور توربوشارژ عبارتند از:
پژو ۲۰۷i توربو (موتور ۱.۶ لیتری توربو)
کیا سراتو توربو (موتور ۱.۶ لیتری توربو)
مزدا ۳ توربو
چری تیگو ۷ توربو
تاریخچه ساخت موتور ماشین
تاریخچه ساخت موتور ماشین به قرن 18 بازمیگردد، زمانی که موتورهای بخار توسط “جیمز وات” برای صنایع ساخته شدند. در سال 1876، نیکلاس اتو موتور چهارزمانه را اختراع کرد که پایه موتورهای مدرن شد. سپس کارل بنز در سال 1885 اولین خودروی مجهز به موتور درونسوز را تولید کرد. قرن 20 شاهد پیشرفتهایی مانند توربوشارژر، انژکتور و سوختهای جایگزین بود. امروزه با توسعه موتورهای هیبریدی و الکتریکی، صنعت خودرو به سمت کاهش آلودگی و کارایی بیشتر حرکت کرده است.