گیربکس اتوماتیک برخلاف گیربکس دستی، چندین مجموعه کلاچ داخلی (Clutch Packs) دارد که وظیفه انتقال گشتاور از موتور به چرخ‌ها را بر عهده دارند. این صفحات در اثر حرارت، فشار روغن و اصطکاک زیاد به مرور زمان ساییده می‌شوند. اگر به موقع تعویض نشوند، می‌توانند کل گیربکس را از کار بیندازند.
جدول خلاصه علائم تمام شدن صفحه کلاچ گیربکس اتومات
| علائم خرابی |
توضیح فنی |
سطح خطر |
راه‌حل پیشنهادی |
| لغزش (Slip) در حین رانندگی |
فشار روغن پایین یا ساییدگی صفحات اصطکاکی |
بسیار بالا |
تست فشار هیدرولیک و تعویض صفحه کلاچ |
| تأخیر در تعویض دنده |
ضعف در نگه‌داشتن فشار روغن بین صفحات |
بالا |
بررسی شیر برقی‌ها و مجموعه کلاچ |
| بوی سوختگی از گیربکس |
اصطکاک زیاد بین صفحات فرسوده |
بسیار بالا |
توقف خودرو و بررسی فوری روغن |
| صدای زوزه یا لرزش هنگام حرکت |
لغزش یا چسبندگی ناقص بین صفحات داخلی |
متوسط |
سرویس کامل گیربکس |
| تعویض دنده همراه با ضربه |
قفل ناقص یا لغزش در صفحات اصطکاکی |
بالا |
بررسی فشار روغن و بدنه سوپاپ |
| تغییر رنگ روغن گیربکس |
ترکیب براده‌های فلز و مواد اصطکاکی با روغن |
هشدار جدی |
تعویض روغن و فیلتر، بررسی داخلی گیربکس |
| روشن شدن چراغ چک گیربکس |
خطا در سنسور فشار یا دمای روغن |
متغیر |
دیاگ تخصصی گیربکس |
آموزش تعمیرگیربکس اتومات
۱. لغزش (Slip) در حین رانندگی
اگر احساس می‌کنید خودرو گاز می‌خورد ولی شتاب نمی‌گیرد، یکی از نشانه‌های واضح تمام شدن صفحه کلاچ است.
در این حالت، صفحات اصطکاکی نمی‌توانند به‌درستی قدرت موتور را منتقل کنند و لغزش ایجاد می‌شود.
در خودروهای CVT، این حالت با افزایش دور موتور بدون افزایش سرعت همراه است.
🔹 علت فنی:
🧯 ۲. بوی سوختگی از ناحیه گیربکس
یکی از اولین نشانه‌ها بوی تند و خاص سوختگی است. این بو معمولاً ناشی از داغ شدن بیش از حد روغن گیربکس و اصطکاک زیاد بین صفحات کلاچ است.
اگر بوی سوختگی را احساس کردید، بلافاصله خودرو را متوقف کنید تا از سوختن کامل کلاچ‌ها جلوگیری شود.
⏱️ ۳. تأخیر در تعویض دنده
در حالت نرمال، گیربکس دنده‌ها را نرم و بی‌صدا تعویض می‌کند. اما وقتی صفحات کلاچ فرسوده شوند، زمان تعویض دنده طولانی‌تر می‌شود و ممکن است با تکان یا ضربه همراه باشد.
این حالت معمولاً در دنده‌های ۲ به ۳ یا ۳ به ۴ بیشتر دیده می‌شود.
🛢️ ۴. تغییر رنگ یا بوی روغن گیربکس
روغن گیربکس سالم معمولاً قرمز روشن است. اما وقتی صفحه کلاچ در حال از بین رفتن باشد، روغن به‌تدریج به رنگ قهوه‌ای تیره یا سیاه درمی‌آید و ممکن است بوی سوختگی بدهد.
همچنین وجود براده‌های فلز یا مواد سیاه رنگ در روغن نشانه واضح ساییدگی داخلی است.
🔹 در این حالت باید روغن، فیلتر و در صورت نیاز صفحه کلاچ تعویض شوند.
🔧 ۵. صدای زوزه یا لرزش هنگام حرکت
اگر در زمان شروع حرکت یا تعویض دنده، خودرو می‌لرزد یا صدای زوزه از ناحیه گیربکس شنیده می‌شود، ممکن است صفحات کلاچ به‌صورت ناقص درگیر شوند.
این اتفاق معمولاً به دلیل فرسودگی صفحات اصطکاکی یا خرابی مبدل گشتاور (Torque Converter) است.
⚠️ ۶. روشن شدن چراغ چک گیربکس
در خودروهای جدید، کامپیوتر گیربکس (TCM) در صورت تشخیص لغزش زیاد یا فشار غیرعادی روغن، چراغ خطا را روشن می‌کند.
با دستگاه دیاگ می‌توان خطاهایی مانند “Clutch Slip Detected” یا “Pressure Control Solenoid Malfunction” را مشاهده کرد.
🔩 دلایل اصلی خراب شدن صفحه کلاچ در گیربکس اتوماتیک
| دلیل |
توضیح فنی |
| دیر تعویض کردن روغن گیربکس |
کاهش خاصیت روان‌کاری و افزایش حرارت |
| رانندگی در ترافیک یا سربالایی زیاد |
فشار زیاد روی صفحات اصطکاکی |
| استفاده از روغن غیر استاندارد |
کاهش عملکرد هیدرولیک |
| خرابی شیر برقی‌ها (Solenoids) |
اختلال در توزیع فشار روغن |
| دمای بالای گیربکس |
از بین رفتن خاصیت چسبندگی صفحات |
🧠 روش تشخیص دقیق در تعمیرگاه
برای اطمینان از خرابی صفحه کلاچ، مراحل زیر انجام می‌شود:
-
تست دیاگ گیربکس برای بررسی میزان لغزش (Slip Ratio)
-
تست فشار هیدرولیک داخلی
-
بررسی رنگ و بوی روغن گیربکس
-
در صورت نیاز، باز کردن کامل گیربکس و بررسی صفحات داخلی
💰 هزینه و زمان تعمیر صفحه کلاچ گیربکس اتوماتیک
هزینه تعویض صفحه کلاچ در گیربکس اتومات بستگی به مدل خودرو دارد.
جمع‌بندی
تمام شدن صفحه کلاچ گیربکس اتوماتیک معمولاً با لغزش، بوی سوختگی، تأخیر در تعویض دنده یا تغییر رنگ روغن مشخص می‌شود.
اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، سریعاً برای سرویس یا تعمیر تخصصی گیربکس اقدام کنید.
رسیدگی به موقع می‌تواند از سوختن کامل گیربکس و هزینه‌های چند ده میلیونی جلوگیری کند.
بازدیدها: 2
